در سال ۱۶۶۶ اسحاق نیوتن دانشمند نانمدار انگلیسی، کشف کرد که چناچه نور خالص سفید از یک منشور عبور داده شود، به رنگ های قابل رویت  تجزیه میشود نیوتن همچنین کشف کرد که هر رنگ از یک طول موج منحصر به فرد تشکیل شده است و قابل تجزیه به رنگ های دیگر نیست .آزمایش های بعدی نشان که با ترکیب نورها می توان رنگ های مختلفی را به وجود آورد . رنگی که بر اثر ترکیب دو رنگ دیگر به وجود آید را ترکیبی می گویند. بعضی از رنگ ها مثل زرد و ارغوانی، در صورت ترکیب شدن همدیگر را خثنی می کنند و نور سفید می سازند. این رنگ ها را نیز رنگ های مکمل می نامند.

با وجودی که اثر رنگ ها تا حدودی ذهنی است و در مورد اشخاص مختلف فرق می کند اما برخی از تاثیرات رنگ ها دارای معنی یگانه ای در سراسر جهان هستند.رنگهای که در طیف رنگ ها در ناحیه قرمز قرار دارند به عنوان رنگ های گرم شناخته می شوند که این دامنه اش از احساسات گرم و صمیمانه تا احساس خشم و عصبانیت متغییر است رنگ های که در ناحیه آبی طیف قرار دارند، رنگ های سرد نامیده می شوند  و شامل آبی ، ارغوانی و سبز هستند. این رنگ ها معمولا آرامش بخشند اما گاهی نیز ممکن احساس غمگینی و بی تفاوتی را به ذهن آورند.

در برخی از فرهنگ های قدیمی ، از جمله مصری ها ، چینی ها از رنگ برای درمان استفاده می شده است. این کار که گاهی به آن نور درمانی یا رنگ شناسی نیز گفته می شود هنوز هم به عنوان روش درمان جایگزین مورد استفاده قرار می گیرد. در این روش از رنگ قرمز برای تحریک بدن و ذهن و افزایش تمرکز استفاده می شود، از رنگ های زرد برای تحریک اعصاب استفاده میشود، از رنگ نارنجی برای بالا بردن سطح انرژی استفاده میشود. از رنگ آبی برای کاهش درد و تسکین بیمار استفاده میشود و از رنگ نیلی برای تسکین ناراحتی پوستی استفاده می شود.

اغلب روان شناسان به رنگ درمانی به دید شک و تردید می نگرند و می گویند که درباره تاثیرات احتمالی رنگ ها اغراق شده و رنگ ها در فرهنگ مختلف، معانی متفاوتی دارد. پژوهش ها نشان داده اند. که در بسیاری از موارد، تاثیرات رنگ ها در تغییر حالت افراد، تاثیراتی زودگذر و موقتی بوده است. برای مثال قرار دادن افراد در اتاق آبی ممکن است در ابتدا احساس آرامش در آنها به وجود آورد اما این اثر پس از آن که آنها آرامشش را بازیافتند، به تدریج کاهش خواهد یافت. مقاله زیر به نحوی سعی دارد خصوصیصات و ویژگی های رنگ ها را با نگاه عمقی مورد تحلیل قرار دهد.

کاربرد انواع رنگ ها

طبق استاندارد هر رنگ دارای کاربرد ویژه ای بوده و در موارد خاصی به کار می رود.

قرمز : رنگ قرمز علامت توقف ( کلیدهای توفق اضطراری) و تجهیزات پیشگیری و مبارزه با حریق مانند جعبه هشدار دهنده، سطل شن و…. نشان می دهد.

نارجی : این رنگ برای نشان دادن خطر به کار می رود . مثلا برای نشان دادن قسمت های متحرک ماشین که می تواند ایجاد له شدگی ، بریدگی و… بکند و نیز اگر حفاظ ماشین برداشته شود با این رنگ نشان داده می دهند.

سبز : برای نشان دادن راه های تخلیه، نجات ، پست های کمک های اولیه، اجازه عبور وسایل نقلیه و به طور کلی معروف تاسیست حفاظتی است.رنگ سبز یعنی ایمینی

زرشکی (ارغوانی) : برای مشخص کردن خطر تابش اشعه های نظیر ایکس، آلفا ، بتا، گاما ، پروتون و … بکارمی رود.این رنگ همراه پرده های شکسته شده در یک زمینه زرد برای نشان دادن اتاق ها ، و محل هایی است که در آنجا مواد رادیواکتیو ذخیره یا جابجا می شود.

زرد : برای نشان دادن احتیاط ، مخاطرات فیزیکی نظیر برخورد ، سر خوردن ، افتادن و ماندن بین چیزی بکار می رود.

سیاه و سفید : برای راهروهای رفت آمد و خطوط جهت یابی به کار می رود.

سیاه و زرد : برای نشان دادن مسیر حرکت وسایل نقلیه مثل لیفتراک به کار می رود . مهم ترین کاربرد رنگ در صنعت نشان دادن هویت لوله ها است.

اثرات روانی رنگ ها در محیط کار

آبی : نشان از آرامش و خشنودی دارد.یکپارچگی و احساس تعلق و در برخی موارد امنیت و ثبات. اثر روانی آن سرماست. مناسب ترین رنگ برای بیان معنای فلسفه ، تفکر ، و تعقل است. با تفاسیر بالا می توان دربافت کارکرد اصلی این رنگ در سازمان هایی مبتنی بر فعالیت های فکری یا سالن جلسات و اتاق فکر است .

قرمز : از نظر سمبلیک قرکز نماد خون و آتش است و طبیعت مردانه را به یاد می آورد. اثر روانی آن گرماست. قرمز یک رنگ مادی است و مناسب برای بیان مفاهیم خطر ، اراده  و جنگ . در سازمان هایی مبتنی بر فعالبت جسمی استفاده می شود و البته از آنجایی که رنگ معترض است در مجموعه های سیاسی نیز از آن استقبال می شود. در ارگونومی این رنگ را رنگ اخطار می نامند و باید به خاطر داشته باشید که استفاده نامناسب از آن به ویژه به صورت تک رنگ و با شدت بالا موجبات استرس در محل کار را فراهم می کند.

زرد : رنگ تلقین است و می تواند دیگران را تشویق به انجام کاری کند، در حالی که قرمز رنگی محرک اما بدون تلقین است. زرد مانند قرمز نبض را تند می کند اما با اثر کمتر. زرد بیانگر روشنی ، درخشش شادمانی ، حساسیت ، توسعه طلبی بلامانع و تنفر یا امید است ( اگر زرد در پس زمینه سیاه باشد تنفر و اگر در کنار سبز استفاده شود امید را نشان می دهد).اثر روانی آن گرمای ملایم است . زرد یک رنگ ماورایی و مناسب برای بیان مفاهیم، توجه و دقت و شادی است. در محیط های پویایی که قصد دارد تا جوانی و تحرک را نشان دهد به کار می آید و ترجیحا باید از هارمونی آن با رنگ های تیره خوداری کرد چرا که ترکیبی ناامید کننده را ارائه می دهد.

این رنگ مناسب برای سازمان های برونگرا ، تجاری و فعالیت های مبتنی بر ارائه خدمات به مشتری است . در ارگونومی این رنگ برای نشان دادن خطر مواد سمی به کار می رود. رنگ سبز که نشاط و جوانی و سمبل محیط زیست است مناسب برای فعالیت های سازمان ها فرهنگی است.

درکارگاه هایی که زن کار می کند و فقط کارکنان زن می باشند از رنگ های روشن و ملایم که جاذبه قوی دارند استفاده می گردد.

رنگ های گرم و روشن در کارگاه های فلزکاری نامناسب و غیر معمول است. مثلا هیچ معقول نیست که برای دستگاه پرس از رنگ صورتی استفاده شود. در صنایع سنگین که احتمال خطر زیاد است مانند صنایع نورد، لوکوموتیو ، عمل رنگ در درجه اول اهمیت است. در صنایع سبک مانند کارگاه های بافندگی ، مونتاژ، صنایع مربوط به ساختن ترانزیستور از جنبه تزئینی رنگ بیشتر استفاده می گردد.

سقف کارگاه های بزرگ معمولا بزرگترین سطحی استکه از کف کارگاه دیده می شود و با رنگ زرد می توان یک محیط آفتابی و گرم ایجاد نمود و نقاشی کرد. تیرهایسقف را با سفید می توان نقاشی نمود. در سطوح سقف دیوارها گاهی از قرمز استفاده می شود تا نوعی احساس گرمی و شعف و مسرت نمایند و رنگ قرمز برای قسمت های توزیع مواد و ابزار و سکوهای بارگیری قابل قبول می باشد .

امروزه ثابت شده است که ماشین کارخانجات اگر با رنگ های به خصوصی علامت گذاری و رنگ شوند از بسیاری از خطرات احتمالی جلوگیری می نماید چون توجه و دقت شخص بیشتر گشته و از خود بهتر دفاع می کند و در نتیجه خطر کم می شود و به همین لحاظ رنگ های نامبرده در زیر را برای خطر های مختلف تعیین نموده اند که جنبه بین اللملی دارد

رنگ زرد برای خطرهای مکانیکی / رنگ لیمویی برای خطر های حرارتی / رنگ آب برای دقت و توجه / رنگ سبز برای امنیت / رنگ قرمز  برای آتش سوزی و خطرات شدید در صنایع نیز رنگ به عنوان عامل کمکی در تامین ایمینی ، وسایل ارتباطی ، تزیین ، رمز و نشانه ، حفاظت و نظایر این ها و برای مقصود معین به کار گرفته می شود

ادامه دارد….